2024-yil 20-dekabr kuni TDIU-Pendidikan xalqaro qo`shma ta`lim dasturi bo`limi talabalari uchun “MILLIY LIBOSLAR MILLAT KO’RKI” mavzusida “Iqtisodiyot va menejment” kafedrasi dotsenti G.Karlibayeva, TDIU-Pendidikan xalqaro qo‘shma ta’lim dasturi bo‘limi dekan maslahatchisi F.Xoldarovalar tomonidan davra suhbati tashkillashtirildi. Tadbirda Kamoliddin Behzod nomidagi Milliy rassomlik va dizayn instituti “Libos dizayni” kafedrasi o’qituvchilari Abdullayeva Fotima Sagdullayevna, Umarova Zuhra Sagdullayevna, Yoshlar ma’naviy-ma’rifiy ishlari bo‘yicha bo‘lim boshlig‘i o‘rinbosari S.Shukurullayeva, kafedra katta o’qituvchi S.Boltayevalar ishtirok etdilar. Taklif etilgan mehmonlar milliy liboslar tarixi, rivojlanish davri va bugungi kunda O’zbekiston miqyosida erishgan yutuqlari, kasbiy faoliyatlari bilan o’rtoqlashdilar.
Davra suhbatini TDIU-Pendidikan xalqaro qo`shma ta`lim dasturi bo`limi xotin-qizlar masalalri boyicha dekan maslahatchisi F.Xoldarova kirish so`zi bilan ochib, mustaqil yurtimizda istiqomat qilayotgan xalqimiz milliy kadrlar, ma’naviyat tiklanayotgan bugungi kunda biz ham qadimiy milliy liboslarimizni qayta tiklash, rivojlantirish hamda milliy liboslarda xalqimizning tarixi, qadimiy urf-odat va an’analari, didi, estetik qarashlari mujassam etgan bo‘lib, hozirgi kunda milliy liboslar jozibasini yoshlar o‘rtasida keng targ‘ib etish g‘oyat muhim ahamiyat kasb etishini aytib o’tdi. O‘zbek xalqining milliy qadriyatlari va ma’naviy merosini asrab-avaylash, qizlarimiz qalbiga milliy liboslar iftixorini singdirish, milliy qadriyatlarimiz, urf-odat va an’analarimizga hurmat va sadoqat, milliy liboslarning go‘zalligi va jozibasini yoshlar o‘rtasida keng targ‘ib etish universitetimiz va fakul’tetimiz tomonidan olib bormoqdamiz.
So`z navbati tadbir mehmonlari Abdullayeva Fotima Sagdullayevna, Umarova Zuhra Sagdullayevna berildi. Oʻzbek ayollarining anʼanaviy libosi xon-atlasdan tikilgan tunikaga oʻxshash oddiy kesilgan koʻylak, shuningdek, shimlardan iborat. Bayramona kiyimlarda atlas mato va boy oltin kashta ishlatiladi. Ayolning bosh kiyimi bir vaqtning o’zida uchta elementni o’z ichiga oladi: do’ppi, sharf va salla. Oltin yoki kumushdan yasalgan zargarlik buyumlari har doim barcha yoshdagi o’zbek ayollari libosiga ajralmas qo’shimcha bo’lib kelgan.
Kashtado’zlik naqshlari tasodifan tanlanmagan. Bu har doim sehrli yoki amaliy ma’noga ega edi. Chizmadan ijtimoiy mavqeni tushunish mumkin, ba’zan esa unga boshqa ma’nolar qo’yilgan. Masalan, ortiqcha oro bermay takrorlanadigan geometrik naqsh o’ziga xos tumordir. Toʻq koʻk va qora rangli matolardan tikilgan liboslar Oʻzbekistonning hech bir viloyatida kiyilmagan. So’g’d naqshlari zardushtiylik ta’sirini saqlab qolgan. Bu mintaqadagi ranglar ularning ijtimoiy mavqeiga qarab tanlangan. Misol uchun, ayolning libosida ko’k va binafsha ranglarning tarqalishi erining yuqori mavqeini ko’rsatdi va yashil rangli naqshlar ko’pincha dehqonlar va hunarmandlar tomonidan ishlatilgan.
Oyoq kiyimi maxsi (ichigʻi — orqasi yoʻq, tagligi yumshoq, toʻpigʻi yoʻq chiroyli etik) va dagʻal charmdan yoki rezinadan tikilgan etiklardan iborat boʻlgan. Bu juda qulay va issiq poyabzal edi, ular hali ham obro’-e’tiborga ega.
Ayollar va erkaklar milliy bosh kiyimi. Do’ppilar. An’anaviy o‘zbek kiyimidagi asosiy detallardan biri bu bosh kiyimdir. Markaziy Osiyoning koʻpgina mamlakatlarida, jumladan, Oʻzbekistonda milliy bosh kiyimi doʻppi hisoblanadi. Do’ppi nomi turkiy “tube” dan kelib chiqqan bo’lib, “yuqori, tepa” deb tarjima qilinadi. Uni erkaklar, ayollar va bolalar kiyishadi. Faqat yoshi katta ayollar do’ppi kiymaydi. Barcha boy xilma-xilligi bilan O‘zbekistonda bosh suyagi tikish bo‘yicha oltita asosiy maktab mavjudligi umumiy qabul qilingan: Farg‘ona, Toshkent, Qashqadaryo-Surxondaryo, Samarqand, Buxoro va Xorazm-Qoraqalpoq. Maxsus, tantanali marosimlar uchun nafis do’ppilar mavjud – ular yorqin va rang-barang kashta va naqshlarga, tilla naqshlarga boy.